Onze Geschiedenis

Eerste stappen naar een gestructureerde organisatie

In februa­ri 2016 sloot de Maxi­mi­liaan­hal zijn deu­ren. Een tij­de­lijke bezet­ting werd onde­rhan­deld in een gebouw in Jette, wat het begin mar­keerde van een meer gestruc­tu­reerde aan­pak. Vijf werk­pi­j­lers onts­ton­den : juri­dische bege­lei­ding, school voor vol­was­se­nen en kin­de­ren, mate­riële hulp, opvang bij gezin­nen en een vrouwenspace.

Tij­dens de win­ter waar­schuwde het Plat­form voor de huma­ni­taire nood­si­tua­tie. Deze mobi­li­sa­tie leidde tot de ope­ning van een opvang­cen­trum van 250 plaat­sen door Samu­so­cial, met dage­lijkse coör­di­na­tie door de teams van Bel­Re­fu­gees. Dit gebeurde in een ges­pan­nen context, kort na het ontrui­men van de “jungle” van Calais.

Het was ook het jaar van de lan­ce­ring van een gestruc­tu­reerd pro­gram­ma voor bur­ge­rop­vang en de orga­ni­sa­tie van dage­lijkse ver­de­ling van mate­riële hulp.

Burgerlijke weerstand en duurzame instrumenten

Als reac­tie op de bij­na dage­lijkse razzia’s tegen migran­ten, zette het Plat­form een per­ma­nente waak­zaam­heid op in het Maxi­mi­liaan­park en ont­wik­kelde het een actieve stra­te­gie van zicht­baa­rheid en mediatie.

In dat jaar opende Bel­Re­fu­gees Porte d’Ulysse, een noo­dop­vang­cen­trum, en werd het Huma­ni­tair Hub opge­richt, een dagon­thaal samen met Art­sen Zon­der Gren­zen, Dok­ters van de Wereld, SOS Jeunes, het Rode Kruis en het Burgerplatform.

Intus­sen nam de bur­ge­rop­vang een onge­ziene omvang aan via een spe­ciale Face­book­pa­gi­na. Tot 400 men­sen wer­den elke avond opge­van­gen, en bij­na 10.000 gezin­nen in heel Bel­gië stel­den hun deu­ren open voor men­sen op de vlucht.

Als erken­ning voor deze uit­zon­der­lijke mobi­li­sa­tie kreeg Bel­Re­fu­gees de titel Brus­se­laar van het Jaar 2017.

Massale mobilisatie tegen de criminalisering van solidariteit

Dit jaar werd geken­merkt door verhoogde repres­sie tegen bur­ge­rac­ties ten gunste van men­sen op de vlucht. Ver­schil­lende acti­vis­ten wer­den ver­volgd in wat bekend zou wor­den als het soli­da­ri­teits­proces. Als reac­tie daa­rop namen de mobi­li­sa­ties in het hele land toe.

De rege­ring pro­beerde een wet­sont­werp goed te keu­ren dat “huis­be­zoe­ken” bij bur­gers die migran­ten opvin­gen moge­lijk zou maken. Maar door de druk van bur­gers, ges­teund door brede cam­pagnes en acties, werd het voors­tel ingetrokken.

Het Plat­form bleef actief op het ter­rein en zette de opvang en bes­cher­ming van men­sen op de vlucht voort. In dat jaar slaagde een men­se­lijke ket­ting van 4.000 men­sen erin een groot­scha­lige raz­zia te verhin­de­ren, een illus­tra­tie van de kracht van het soli­daire netwerk.

Structurering van collectieve opvang

Bel­Re­fu­gees vers­te­vigde zijn onders­teu­ning­sstruc­tu­ren : het team van Porte d’Ulysse werd uit­ge­breid en de col­lec­tieve opvang werd uit­ge­bouwd, wat de basis legde voor een sta­bie­lere en duur­za­mere aan­pak dan de noo­dop­vang bij burgers.

Het was ook het jaar van de eerste stap­pen van de Sister’s House, een pio­niers­pro­ject van gen­der­ge­voe­lige en vei­lige opvang voor vrou­wen op de vlucht. Twee appar­te­men­ten in Elsene open­den hun deu­ren om de eerste bewo­ners te ont­van­gen, in een diep femi­nis­tische en soli­daire geest.

Solidaire reactie op de pandemie

De Covid-19-cri­sis trof de meest kwets­bare groe­pen bij­zon­der hard. Bel­Re­fu­gees paste zich snel aan : cen­tra gin­gen over op 24/7 opvang, een medisch cen­trum werd geo­pend bij Tour & Taxis in samen­wer­king met Art­sen Zon­der Gren­zen en Samu­so­cial, en 200 hotel­ka­mers wer­den geac­ti­veerd via de Brus­sels Hotels Asso­cia­tion om vei­lige noo­dop­vang te verzekeren.

Het jaar mar­keerde ook de offi­ciële ope­ning van de Sister’s House, die een pij­ler werd voor vei­lige opvang van alleens­taande vrou­wen. Hotel Van Belle werd gemo­bi­li­seerd om de opvang­ca­pa­ci­teit te ver­gro­ten en de sociale nood­si­tua­tie aan te pakken.

Mobilisaties voor sans-papiers en uitbreiding in Wallonië

Het jaar werd geken­merkt door de hon­gers­ta­king van 500 men­sen zon­der papie­ren, die actief werd onders­teund door Bel­Re­fu­gees met mate­riële hulp, bege­lei­ding, bemid­de­ling en deel­name aan onderhandelingen.

Tege­lij­ker­ti­jd opende de orga­ni­sa­tie haar eerste dag­cen­trum in Picar­disch Wal­lo­nië, wat een nieuwe regio­nale veran­ke­ring bete­kende en haar wer­king bui­ten Brus­sel uitbreidde.

Door de verer­ge­ring van de opvang­cri­sis voerde Bel­Re­fu­gees acties bij Klein Kas­teeltje : ver­de­lin­gen, sit-ins en media­cam­pagnes om de chro­nische ver­za­di­ging van het sys­teem aan te kla­gen en duur­zame oplos­sin­gen te eisen.

Inclusieve reactie op de Oekraïense crisis

De inva­sie van Oekraïne leidde tot een mas­sale toes­troom van ontheem­den. Bin­nen 48 uur wer­den 1.800 bur­ge­rop­vang­plaat­sen aan­ge­bo­den. Bel­Re­fu­gees mobi­li­seerde zich vol­le­dig, maar beves­tigde één essen­tiële voor­waarde : gelijke behan­de­ling voor alle men­sen op de vlucht, ongeacht hun afkomst.

De orga­ni­sa­tie hielp mee bij de ope­ning van een opvang­cen­trum in Zuid­sta­tion, acti­veerde het Amran-cen­trum voor niet-bege­leide min­der­ja­ri­gen (NBM’s) in Brus­sel en richtte samen met de vzw Deux euros cin­quante Casa Tamam op : een col­lec­tieve, semi-zelf­be­heerste lee­fruimte die vei­li­gheid en soli­da­ri­teit biedt.

Nieuwe crisissen, nieuwe voorzieningen

Het jaar werd geken­merkt door een onge­ziene ver­za­di­ging van het opvang­sys­teem. In reac­tie daa­rop opende Bel­Re­fu­gees samen met Samu­so­cial en het Rode Kruis het Citoyens-cen­trum, dat voo­rop­vang bood aan 140 men­sen die door Feda­sil zon­der oplos­sing waren achtergelaten.

Een brand in Porte d’Ulysse dwong tot een nood­he­rhuis­ves­ting van de bewo­ners, eerst in een spor­thal en daar­na in Hotel Léo­pold. Tege­lij­ker­ti­jd werd een nieuwe voor­zie­ning, Eve­ne­poel, opge­zet om men­sen zon­der ver­bli­jf­sti­tel op te van­gen, wat het opvan­gaan­bod uitbreidde.

Het jaar zag ook de pro­duc­tie van een pod­cas­treeks gewi­jd aan de Sister’s House, om dit unieke vei­lige opvang­pro­ject voor vrou­wen zicht­baar te maken.

Versterkte reactie op een aanhoudende crisis

In 2024 bleef Bel­Re­fu­gees zijn voor­zie­nin­gen vers­ter­ken om een steeds die­per wor­dende opvang­cri­sis het hoofd te bie­den. De orga­ni­sa­tie breidde haar struc­tu­ren uit, ver­be­terde de bege­lei­ding van bewo­ners en diver­si­fieerde de doel­groe­pen, met bij­zon­dere aan­dacht voor niet-bege­leide min­der­ja­ri­gen, alleens­taande vrou­wen en gezinnen.

Het pleit­werk groeide om schen­din­gen van rech­ten aan te kla­gen en concrete alter­na­tie­ven voor te stel­len. Onder­wi­js, cultuur en bewust­ma­king ble­ven cen­traal in de inclusiestrategie.

Het jaar werd ook geken­merkt door de ope­ning van het Bis­sé-cen­trum (200 bed­den) en het NEMO House, een nieuwe col­lec­tieve opvangvoorziening.